Pochodził z zasymilowanej rodziny żydowskiej, związanej z oświeceniowym ruchem haskali; należał do kręgu postępowej inteligencji warszawskiej przełomu XIX i XX w., współpracownik m.in. „Głosu”, „Przeglądu Społecznego”, „Czytelni dla wszystkich”; 1912–42 dyrektor Domu Sierot dla dzieci żydowskich w Warszawie (najbliższa współpracownica S. Wilczyńska), od 1919 współorganizator (z M. Falską) zakładu wychowawczego dla dzieci polskich „Nasz Dom”; wykładowca w Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej i Wolnej Wszechnicy Polskiej; stały współpracownik wielu pism, m.in. „W słońcu”, „Szkoła Specjalna”; 1926 założył pierwsze i jedyne w swoim rodzaju czasopismo dla dzieci „Mały Przegląd”, redagowane wraz z dziećmi (ukazywało się do 1939); autor popularnych pogadanek radiowych (1935–36) zwanych gadaninkami Starego Doktora; VIII 1942, mimo szansy opuszczenia getta, pozostał ze swymi podopiecznymi; zginął wraz z nimi wywieziony do obozu zagłady w Treblince.

Korczak był prekursorem walki o prawa dziecka; zwracał szczególną uwagę na nierównoprawną pozycję dzieci w społeczeństwie, ich niewolniczą zależność od dorosłych; domagał się, by uznano, że dziecko jest pełnowartościowym człowiekim od chwili narodzin, na każdym etapie swego istnienia i ma prawo być sobą, takim jakim jest; idee te znalazły odbicie i rozwinięcie w stworzonym przez Korczaka nowoczesnym antyautorytarnym systemie wychowania, respektującym potrzeby i dążenia dziecka, a zarazem skłaniającym dziecko do pracy nad sobą i pobudzającym je do aktywności i samodzielności, opartym na różnych formach dziecięcego samorządu. Swe poglądy pedagogiczne Korczak zawarł przede wszystkim w tetralogii Jak kochać dziecko (1920) i programowym utworze Prawo dziecka do szacunku (1929), a także w wielu innych pracach (m.in. Momenty wychowawcze 1919, Prawidła życia 1930, Pedagogika żartobliwa 1939). Korczak był oryginalnym pisarzem dla dzieci i o dzieciach; do najbardziej znanych utworów należą adresowane do dzieci powieści „kolonijne” (Mośki, Joski i Srule 1909, Józki, Jaśki i Franki 1910), dylogia o Królu Maciusiu (Król Maciuś Pierwszy 1922, Król Maciuś na bezludnej wyspie 1923), Bankructwo małego Dżeka (1924), Kiedy znów będę mały (1925). Twórczość literacka Korczaka obejmuje również naturalistyczne powieści społeczne (Dzieci ulicy 1901, Dziecko salonu 1906), satyrę obyczajową (Koszałki opałki 1905), prozę poetycką (Sam na sam z Bogiem 1922), utwory dramatyczne (Senat szaleńców, wystawione 1931); zachował się Pamiętnik, pisany 1942 w getcie (wydany 1958); Wybór pism (t. 1–4 1957–58), Pisma wybrane (t. 1–4 1978–86), Dzieła (wydawane od 1992, planowanych 16 t.).