Samobójstwo to wyjście z życia czy wejście w śmierć? Czym kieruje się człowiek, który za chwilę z własnej woli odejdzie z tego świata? I co dokładnie stoi za podjęciem decyzji, od której nie ma już odwrotu?
Czytamy o samobójstwach indywidualnych i zbiorowych, symbolicznych i emocjonalnych. Dowiadujemy się o kolejnych przypadkach odbierania sobie życia, ale co z tego tak naprawdę rozumiemy? I czy możemy rzeczywiście cokolwiek zrozumieć? W tej książce James Hillman zgłębia doświadczenie samobójczej śmierci; podchodzi do problemu samobójstwa nie od strony życia, społeczeństwa i „zdrowia psychicznego”, lecz od strony relacji ze śmiercią i duszą.
Dusza i samobójstwo to fundamentalnie ważne kwestie dla nas wszystkich, zwłaszcza teraz, w XXI wieku. Dusza, gdyż nie da jej się zredukować do genów i chromosomów; samobójstwo, ponieważ mimo kolejnego tysiąclecia nadal związane są z nim głębokie religijne, polityczne i prawne konflikty. Jak pisze Hillman: „trzeba więcej mówić o bardziej ciemnych, mających związek z cieniem aspektach samobójstwa: agresji, zemście, szantażu, sadomasochizmie, nienawiści do ciała. Zachowania samobójcze ujawniają istnienie naszego »wewnętrznego zabójcy«, mówią o tym, kim czy też czym jest ów cień i czego się od nas domaga”.
Czterdzieści lat temu to właśnie z pomocą tej książki ten wybitny badacz zainaugurował w psychoterapii tzw. „soul movement”, czyli ruch mający na celu „ponowne odkrycie” ludzkiej duszy, zwrócenie uwagi na jej rolę i znaczenie oraz podkreślenie konieczności „troski o duszę”.
***
Choć została napisana przed wielu laty, ta bardzo mądra i przenikliwa książka Jamesa Hillmana jest dziś niezmiernie wprost aktualna. Zamiast „wyjaśniać” kwestię samobójstwa (i tym samym mieć ją z głowy), autor pomaga czytelnikowi po prostu lepiej ją zrozumieć.
Thomas Szasz, wybitny psychiatra i pionier na polu krytyki społecznej