Monografia przedstawia genezę i ewolucję poglądów politycznych zespołu paryskiej „Kultury” w okresie od 1947 do 1980 roku. To już trzecie wydanie, zmienione kompozycyjnie, uaktualnione i poszerzone, dzięki czemu stanowi propozycję „kompleksową”, która daje odpowiedź na pytanie o fenomen „Kultury”. Autor dokonał próby periodyzacji działalności pisma, opierając się na kryteriach koncepcji ideowych wypracowanych na jego łamach. Prześledził zmiany programowe miesięcznika, starając się jednocześnie odnaleźć stałe cechy myślenia o polityce.

Autor wyróżnia sześć okresów w badanej historii ideowych poszukiwań „Kultury”:

1) najwcześniejsze lata powojenne – powstawanie miesięcznika;

2) lata 1950–1955 – zwrot ku Zachodowi;

3) lata 1955–1964 – opcja amerykańska i orientacja wschodnia;

4) lata 1960–1968 – dominacja orientacji wschodniej;

5) lata 1968–1980 – „Polityka na Kraj”;

6) charakterystyka myśli politycznej „Kultury”

Analizując poszczególne opcje polityczne, Autor zawsze wskazuje na ogólną orientację pisma – zamiennie to na Zachód, to na Wschód. W ramach każdej opcji redakcja „Kultury” próbowała zdefiniować konkretne i doraźne cele polityczne ze wskazaniem na ich potencjalnych realizatorów. Polityczne koncepcje „Kultury” podlegały częstym ewolucjom ze względu na zmiany sytuacji międzynarodowej i stosunków wewnętrznych w Polsce. Ten fakt jednak paradoksalnie nie zaszkodził pismu, a wręcz dopomógł w wypracowaniu trafnych koncepcji i skutecznych programów politycznego działania – na co wskazuje Autor.



(na podstawie opracowania Mikołaja Tyrchana: <i>Lekcja „Kultury”</i> zamieszczonego w „Przeglądzie Politycznym” 2006, nr 77)