W czasie II wojny światowej funkcjonowało na ziemiach polskich kilka obozów zagłady, których jedynym celem było wymordowanie ludności żydowskiej. Do dziś pokutuje przekonanie, że Żydzi się nie bronili, „szli jak barany na rzeź”. Tymczasem żydowski opór to mało znana karta tej wojny. We wszystkich tych obozach istniała konspiracja, która doprowadziła do zbrojnych wystąpień i buntów. Dzięki heroicznej postawie więźniów, walczących z minimalną ilością broni, często na noże i gołe pięści, dwa z nich uwieńczone zostały spektakularnym sukcesem. Również za sprawą kobiet – żydowskich bohaterek.
Dzięki wnikliwym badaniom Michał Wójcik, autor nagradzanej i wysoko ocenianej „Treblinki’43”, przedstawia w swoim intrygującym stylu te mało znane fakty. Niemniej interesujące są wątki poświęcone rotmistrzowi Witoldowi Pileckiemu oraz kontrowersyjna kwestia pomocy Żydom ze strony AK i struktur państwa podziemnego.
Żydzi nie szli jak barany na rzeź. Świadczą o tym bunty w Treblince, Sobiborze, Auschwitz-Birkenau. To książka o pragnieniu zemsty, o męstwie i walce. I o sile świadectwa potężniejszej niż Zagłada.
Jacek Leociak
Bywają okoliczności, kiedy niewolnicy się buntują, choć ryzykują przyśpieszenie zagłady. O tym pisze Michał Wójcik. Okrutnie szczerze, nie oszczędzając surowych ocen. Rzecz fascynująca: tragiczna, ale podnosi na duchu.
Marian Turski