Książka jest zbiorem prac ilustrujących powstawanie i funkcjonowanie nowych mechanizmów rozwoju obszarów wiejskich. Przedstawia uwarunkowania społeczno-kulturowe postaw przedsiębiorczych młodzieży z obszarów wiejskich (istotę przedsiębiorczości, wieś jako środowisko życia i wychowania młodzieży, uwarunkowania społeczno-kulturowe, rolę edukacji, kultury, rodziny); obszary nierówności w zakresie edukacji i próby ich niwelowania przy wykorzystaniu funduszy unijnych – na przykładzie województwa łódzkiego (obszary nierówności w zakresie edukacji, szanse edukacyjne najmłodszych dzieci, diagnozę potrzeb edukacyjnych, poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne i diagnostykę specjalistyczną, kwalifikacje i doskonalenie nauczycieli, infrastrukturę edukacyjną); nowe koncepcje zarządzania gminą (zadania samorządu terytorialnego, koncepcje New Public Management i Governance/Good Governance, zalety współpracy administracji samorządowej z organizacjami pozarządowymi); odnowę wsi w gminie Nowosolna w województwie łódzkim (cele i założenia programu „Odnowa wsi”, „Odnowę wsi” w Polsce i gminie Nowosolna); uwarunkowania innowacji społecznych w społecznościach wiejskich i metody ich stymulowania (definicje i uwarunkowania społeczne innowacji, wybrane cechy kapitału społecznego zbiorowości wiejskich).
Wraz z pojawieniem się „renesansu lokalności” publikacja nabiera istotnego znaczenia w kontekście socjologii społeczności lokalnych i takich jej perspektyw, jak: lokalny rozwój społeczny, partycypacja społeczna, aktywizacja społeczności lokalnych, kapitał społeczny, governance, „Odnowa wsi”, LEADER. Aktywność społeczna, inicjatywność, zaangażowanie mieszkańców w rozwiązywanie problemów własnego terenu stały się pożądane, wręcz niezbędne w zarządzaniu strategicznym terytorium. Stanowią warunek przystąpienia do programów wspierających działania prorozwojowe w układach lokalnych, są swoistym mechanizmem rozwoju obszarów wiejskich.