Prezentowane materiały są podsumowaniem wyników prac badawczych w zakresie badań nad rozproszonymi dziewiętnastowiecznymi źródłami pamiętnikarskimi i epistolograficznymi Polaków pochodzących z Ziem Zabranych. Źródła rękopiśmienne i drukowane były gromadzone w roboczej bazie danych, która powstała w wyniku kilkuletnich prac badawczych prowadzonych na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach w ramach projektu Pamiętniki i listy polskich autorów z Ziem Zabranych (Litwa, Białoruś, Ukraina) w latach 1795-1918. Materiały dokumentują okres doby niewoli i rozbicia kraju w badanym okresie. Zasięg terytorialny obejmuje źródła autorstwa osób wywodzących się z Ziem Zabranych oraz osób niepochodzących z tych terenów ale piszących o nich. Uwzględniono również wspomnienia i listy Polaków pochodzących z Ziem Zabranych – uczestników polskich walk narodowowyzwoleńczych, którzy w wyniku represji znaleźli się na Syberii. Niniejsza publikacja ma charakter otwarty i stanowi istotny punkt wyjścia dla dalszych kwerend archiwalnych i bibliotecznych, gdyż jak wynika ze wstępnego rozeznania, archiwa regionalne i muzea na Litwie, Białorusi i Ukrainie kryją prawdopodobnie jeszcze wiele ciekawych materiałów rękopiśmiennych