Państwo jawi się jako niezwykle złożona organizacja społeczna. Takie postrzeganie go nie pozwala na obojętność w kontekście czynników zagrażających jego żywotnym interesom. Państwo powinno być nieustanie przygotowywane na wypadek wystąpienia zagrożeń, a w przypadku ich wystąpienia — uprawnione do użycia środków wyjątkowych dla usunięcia niebezpieczeństwa lub jego skutków, nie sposób bowiem przewidzieć wydarzeń nadzwyczajnych, które mogą mieć miejsce nawet w najbardziej demokratycznym państwie. Z tego też powodu system prawny musi być przygotowany na tego rodzaju sytuacje. Problematyka funkcjonowania systemu ochrony granicy państwowej w ujęciu zaprezentowanym w niniejszym opracowaniu nie znalazła jeszcze swego ostatecznego rozstrzygnięcia. Niewątpliwą zachętę do podjęcia badań w przedmiotowym zakresie stanowią: dorobek pracowników Akademii Obrony Narodowej, Wyższej Szkoły Policji oraz innych uczelni (prowadzących prace badawcze w sposób rozłączny), ćwiczenia przeprowadzone w ostatnich latach na różnych poziomach organizacyjnych państwa, a także działania podejmowane w tym zakresie przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz Straż Graniczną. W odniesieniu do stanu wiedzy o systemie ochrony granicy państwowej należy stwierdzić, że z jednej strony, w ocenie naukowców oraz osób zajmujących się zawodowo wspomnianymi zagadnieniami, stworzono prawne podwaliny dla sprawnego działania tego systemu. Z drugiej zaś nadal poszukuje się racjonalnych rozwiązań naukowych.