Niniejsza praca wyjaśnia istotę aglomerowania się miast w ujęciu fizykalistycznym. Podkreśla podstawową w tej kwestii rolę miastotwórczych sił dośrodkowych i odśrodkowych (ujęcie mechanicystyczne), które za pośrednictwem materii i energii miastotwórczych, a przy współudziale procesu entropii (ujęcie termodynamiczne) stanowią o możliwościach genetycznych miast i ich aglomeracji.
W publikacji omówiono rolę sił miastotwórczych w procesach aglomeracyjnych, opierając się na dotychczasowych badaniach naukowych oraz autorskiej próbie syntezy. Ważną kwestią było także ustalenie podstaw relacji między elementem mechanicystycznym (deterministycznym) a termodynamicznym (probabilistycznym). Podkreślono również, że geneza aglomeracji miast w ujęciu fizykalistycznym jest niezmienna w czasie i przestrzeni.

W monografii zaproponowano także systematyzację modeli genetyczno-rozwojowych miast. Konstrukcja przyjętej typologii opiera się na specyfice sił dośrodkowych i odśrodkowych, charakterze ich oddziaływań oraz relacji do takich zagadnień, jak entropia układu osadniczego. Wszystkie wyróżnione typy zostały zaprezentowane na przykładach modeli skupień miast istniejących na obszarze Polski w okresie od XIII do XX w.