Niniejszy publikacja jest kontynuacją badań nad systemami gospodarczymi, które zespół Zakładu Systemów Gospodarczych Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach realizuje od wielu lat. Dotychczasowe badania i ich wyniki skłoniły autorów do podjęcia nowego tematu, który byłby ich syntezą, dlatego zajęto się systemem gospodarczym w ogóle. Rozłożony na kilka lat projekt badawczy nosi tytuł <i>Systemy gospodarcze</i>. Podtytuły kolejnych etapów bliżej precyzują zakres zainteresowań badawczych zespołu.

Obecne opracowanie to wynik czwartego etapu badań, którego podtytuł brzmi <i>Alternatywne rozwiązania</i>. Przedmiotem rozważań są systemy społeczno-gospodarcze funkcjonujące w pewnych enklawach w krajach, w których dominującym systemem w skali makro jest – mniej lub bardziej rozwinięta – kapitalistyczna gospodarka rynkowa. Społeczności te żyją i gospodarują na innych zasadach w porównaniu ze współczesnym systemem kapitalistycznym. Systemy te posiadają także cechy funkcjonującego do niedawna na szeroką skalę, a obecnie w formie szczątkowej, systemu socjalistycznego, czy występującego wcześniej feudalizmu, a nawet wspólnoty pierwotnej. Niektóre z nich posiadają również zupełnie nowe cechy, nadające tym systemom odrębną specyfikę. Z tego względu traktowane są jako alternatywne rozwiązania dla dominującego w skali makro systemu kapitalistycznego. Ze względu na ich występowanie na małych i wydzielonych obszarach nazwano je również systemami gospodarczymi w skali mikro.