Przystępując do organizowania I Toruńskich Konfrontacji Archiwalnych, nadaliśmy im tytuł „Archiwistyka na uniwersytetach, archiwistyka w archiwach".
Od dłuższego czasu niepokoił nas bowiem rozdźwięk, jaki obserwujemy pomiędzy środowiskami praktyków i teoretyków działających w jednej i niepodzielnej dziedzinie archiwalnej. Czy oferta badawcza i dydaktyczna uniwersytetów nie odpowiada na zapotrzebowania archiwów?
Praktycy archiwalni coraz częściej i chętniej spotykają się w swoim własnym gronie, i to branżowym: archiwistów instytucji wymiaru sprawiedliwości, instytucji kulturalnych i naukowych, pracowników innych archiwów bieżących, archiwów kościelnych, komercyjnych przechowawców dokumentacji, a ostatnio też edukatorów archiwalnych.
Konfrontacje miały w zamierzeniu dać szansę spotkać się wszystkim archiwistom, niezależnie do typu archiwum, w jakim pracują. Przede wszystkim jednak miały postawić twarzą w twarz archiwistów praktyków i archiwistów teoretyków (albo lepiej - archiwistyków), miały zapoczątkować wspólne uprawianie refleksji archiwalnej.
Na ostateczny kształt konferencji, a w ślad za tym niniejszej publikacji wpłynęła, rzecz jasna, oferta przygotowana przez uczestników - referentów i dyskutantów. Dzięki temu, jak zauważył jeden z recenzentów wydawniczych, „tom staje się nie tylko zbiorem wartościowych studiów, ale także świadectwem epoki - «zdjęciem migawkowym» kondycji polskiej archiwistyki początków XXI wieku". Redaktorzy dodaliby od siebie, że niniejsza publikacja jest zbiorowym samoświadectwem polskiego środowiska archiwalnego. Udało się osiągnąć ten efekt dzięki temu, że tematy wszystkich wystąpień były autorskimi pomysłami referentów. Podobnie jak konferencję, niniejszy tom podzieliliśmy na dwie części.
Pierwszą opatrzyliśmy tytułem „Nowe idee w archiwistyce", drugą określiliśmy jako „Problemy edukacji archiwalnej", choć i tu nowych idei nie brakuje.