Zasadniczym celem książki jest przeprowadzenie analizy porównawczej instrumentarium regulacji głównych rynków rolnych w UE i w Polsce, ich funkcjonowania oraz ewolucji, a także wskazanie na powiązania z dochodami rolniczymi. Pod pojęciem instrumentarium rozumie się narzędzia regulacji rynków, organizację ich działania w czasie oraz instytucje mające wpływ na ich kształtowanie. Realizacja powyższego celu nie byłaby w pełni możliwa bez wskazania na: istotę czynnika ziemi i jego współczesnego znaczenia dla procesów gospodarowania, efektywność gospodarstw rolnych według struktur wytwórczych w UE i w Polsce. Nie bez znaczenia dla właściwej realizacji głównego założenia monografii jest wyodrębnienie infrastruktury instytucjonalnej determinującej regulację rynków rolnych, ukazanie związku polityki rolnej z kształtowaniem się narzędzi regulacji rynku rolnego oraz ich funkcjonowaniem, a także zależności między ewolucją instrumentarium rynków rolnych w UE a zmianami dochodów w UE.
Pod osąd czytelników Autorzy dają drugie wydanie niniejszej książki. W stosunku do pierwszego zostało ono uzupełnione o przemyślenia związane z teorią rent - swoistą ewolucją, jakiej została ona poddana w ostatnim czasie, zwłaszcza w kontekście renty krajobrazu. Podjęto także rozważania podkreślające współczesną rolę agencji płatniczych w Polsce w oddziaływaniu na rynki rolne, ich znaczenie dla kształtowania sprawnej struktury instytucjonalnej w przepływach zasobów czynników wytwórczych oraz w procesie retransferu nadwyżki ekonomicznej (płatności i subwencji) od podatnika i konsumenta przez budżet do rolnika. Pokazane zostały też związki Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Rynku Rolnego z krajowym budżetem oraz ich ewolucja uwzględniająca zmiany w strukturze krajowych wydatków budżetowych. Uzupełnienia te, jakkolwiek wzbogacają
wartości poznawcze książki, to jednak podtrzymują jej główną tezę dotyczącą potrzeby dostosowań współczesnej polityki rolnej do osobliwych warunków, jakie stwarza czynnik ziemi w procesie reprodukcji.


I. Ekonomia czynnika ziemi i jej znaczenie dla procesów gospodarowania w rolnictwie
Renty z ziemi
Rolnictwo w procesie reprodukcji
Osobliwości współczesnej kwestii agrarnej
Czynnik ziemi w procesie kształtowania struktur rolnych
II. Czynniki wytwórcze w rolnictwie Unii Europejskiej (UE) i Polski
Zasoby ziemi oraz struktura agrarna
Struktura zatrudnienia i kwalifikacji rolniczych
Zasoby materialne
Produkcja rolna
Relacje pomiędzy czynnikami produkcji
III. Ważniejsze instytucje oddziałujące na rynki rolne oraz rola polityki rolnej w kształtowaniu struktury instytucjonalnej w Unii Europejskiej i w Polsce
1. Ważniejsze instytucje oddziałujące na rynki rolne w UE
Organizacje rolnicze i samorządowe
Rynki hurtowe i giełdy towarowe
Agencje rynkowe
Instytucje finansowe
2. Ważniejsze instytucje oddziałujące na rynki rolne w Polsce
Organizacje rolnicze i samorządowe
Rynki hurtowe i giełdy towarowe
Agencje rynkowe
2.4. Instytucje finansowe
3. Organizacja i funkcjonowanie rynków rolnych w UE i w Polsce
3.1. Założenia funkcjonowania rynków rolnych w UE
Plan Mansholta
Plan Mac Sharryego
II Runda Urugwajska GATT/WTO
Agenda 2000
Założenia funkcjonowania rynków rolnych w Polsce
Proces podejmowania decyzji w UE i w Polsce
IV. Regulatory rynków rolnych i ich funkcjonowanie w UE i w Polsce
Charakterystyka i klasyfikacja bezpośrednich i pośrednich instrumentów regulacji rynkowych
Regulatory rynków produktów roślinnych w UE
Rynek zbóż
Rynek roślin oleistych
Rynek cukru
Rynek owoców, warzyw i niektórych używek
3. Regulatory rynków produktów zwierzęcych w UE
3.1. Rynek mięsa
Wieprzowina
Wołowina i cielęcina
Drób i jaja
Baranina, konina i koźlina
3.2. Rynek mleka i jego przetworów
4. Narzędzia regulacji rynków rolnych stosowane w Polsce
Rynek zbóż
Rynek roślin oleistych
Rynek cukru
Rynek owoców, warzyw i niektórych używek
Rynek mięsa
Rynek mleka i jego przetworów
V. Wpływ zmian w instrumentarium rynków rolnych na sytuację do chodową gospodarstw rolnych w UE i w Polsce
1. Kształtowanie się dochodów rolniczych w warunkach zmian instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej (WPR)
Dochody rolnicze przez pryzmat wielkości ekonomicznej gospodarstw rolnych
Dochody rolnicze według kryterium typu gospodarstw
1.3. Dochody rolnicze w świetle klasyfikacji regionalnej
2. Dochody rolnicze w świetle zmian w instrumentarium rynków rolnych w Polsce
Dochody rolnicze przez pryzmat wielkości gospodarstw rolnych
Dochody rolnicze według kryterium typu rolniczego gospodarstw
Dochody rolnicze w świetle klasyfikacji regionalnej
3. Porównanie interwencji w UE i w Polsce przez pryzmat wsparcia dochodów gospodarstw rolnych