Składające się na tom artykuły i opracowania są, w głównej mierze, pokłosiem obrad grupy tematycznej Regionalny wymiar procesów transformacyjnych – zróżnicowania i podziały, zorganizowanej w ramach XIII Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, który odbył się w dniach 13–15 września 2007 roku w Zielonej Górze.
Całość materiału, tworzącego merytoryczną zawartość książki, ułożono w trzy części – poczynając od ogólnych, definicyjnych i teoretycznych ujęć regionu jako przedmiotu badań i analiz socjologicznych, a na studiach przypadków wybranych społeczności lokalnych kończąc.

Syntetyczne spojrzenie na zakres zagadnień i sposób ich podejmowania przez poszczególnych Autorów pozwala określić dominantę tematyki całego zbioru. Stanowi ją perspektywa badawcza i analityczna, w której pierwszoplanową rolę w rozwoju lokalnym i regionalnym przypisuje się czynnikom endogennym o charakterze społeczno-kulturowym, z jednoczesnym akcentowaniem powszechności konfliktów i podziałów społecznych oraz postępującego różnicowania się efektywności i tempa procesów rozwojowych.