Urbanizacja jest jednym z najdonioślejszych zjawisk zachodzących we współczesnym świecie. Nie jest ona tworem współczesnej epoki, gdyż procesy urbanizacyjne zachodziły przez wieki. Przyczyn przyspieszonej urbanizacji ostatnich czasów należy doszukiwać się zarówno w eksplozji demograficznej, jak i ewolucji industrialnej. Współcześni urbaniści uważają, iż proces urbanizacji jest nieunikniony i nieodwracalny. Już w 2050 roku ludzkości przyjdzie żyć w świecie prawie całkowicie zurbanizowanym. Zdaniem K. Davisa, 90% ludności Ziemi żyć będzie w skupiskach miejskich o wysokim stopniu koncentracji ludności.
Przedstawiane czytelnikowi opracowanie zawiera pokłosie rozważań seminarium Rodzina i gospodarstwo domowe w środowisku wielkomiejskim, które zorganizowano w ramach / Kongresu Demograficznego w Polsce. Zamierzeniem konferencji było spojrzenie na miasta poprzez populacje rodzin i gospodarstw domowych, bowiem człowiek w swoim cyklu życia związany jest z rodziną: w rodzinie się rodzi, rozwija, w rodzinie również umiera. Naszym dążeniem jest właściwe rozpoznanie uwarunkowań społecznych, demograficznych i ekonomicznych przeobrażania się rodziny w wielkim mieście oraz budowanego przez nią gospodarstwa domowego.
Obrady Seminarium toczyły się w trzech sesjach tematycznych, co znajduje odzwierciedlenie w konstrukcji opracowania. Pierwsza z nich poświęcona została Rozwojowi demograficznemu Poznania na tle innych miast metropolitalnych, w której zaprezentowano problemy przeobrażeń ładu przestrzennego, tendencje rozwoju wielkich miast, a w szczególności miast metropolitalnych, w procesach globalizacji. Tematykę drugiej sesji zadedykowano Rodzinie w wielkim mieście. W sposób szczegółowy zostały przedstawione przeobrażenia rodziny miasta Poznania w XX wieku wraz z zarysowaniem wzorca postaw prokreacyjnych, zachowań i procesów reprodukcji. Uzupełnieniem tego studium były również rozważania nad systemem wartości rodzinnych młodzieży miasta Poznania, jak i też wielowątkowe zakreślenie sytuacji rodzin w wielkim mieście, rodziny wielodzietnej oraz zagrożeń i szans rozwojowych rodziny wielkomiejskiej.


CZĘŚĆ I
ROZWÓJ DEMOGRAFICZNY POZNANIA NA TLE INNYCH MIAST METROPOLITALNYCH

Józef W. Komorowski, Współczesne przeobrażenia ładu przestrzennego i społecznego wielkich miast w procesach globalizacji

Wanda Maria Gaczek, Przemiany ludnościowe i gospodarcze wielkich miast polskich po roku 1990

Stanisław Wierzchosławski, Demograficzny rozwój miasta Poznania na tle innych miast metropolitalnych w Polsce w okresie powojennym

Daria Marcinowicz, Zmiany przestrzennej mobilności ludności miasta Poznania
Jan Paradysz, Prognoza ludności miasta Poznania (2000-2020)

CZĘŚĆ II
RODZINA W WIELKIM MIEŚCIE

Maria Chromińska, Wpływ wielkości miasta na dzietność rodziny

Walentyna Ignatczyk, System wartości rodzinnych młodzieży w wieku matrymonialnym w mieście Poznaniu z końcem lat 90. XX wieku

Władysław Majkowski, Szansę i zagrożenia polskiej rodziny wielkomiejskiej

Stefan Abt,| Drogi odrodzenia polskich rodzin .

Halina Worach-Kardas, Ekonomiczno-społeczne szansę i bariery rozwoju rodzin

CZĘŚĆ III
GOSPODARSTWA DOMOWE I WARUNKI MATERIALNE RODZINNYCH GOSPODARSTW DOMOWYCH

Bronisław K. Bednarek, Wyposażenie w dobra trwałego użytku rodzinnych gospodarstw domowych w miastach metropolitalnych jako symptom zamożŞności

Alicja Szuman, Najważniejsze motywy pracy zawodowej matek na przykłaŞdzie rodzin w środowisku miejskim

Barbara Dubnicka, Aktywność zawodowa ludzi starszych, ich stan rodzinny i sytuacja materialna w mieście Poznaniu w świetle badań ankietowych

Paweł Wosicki, Sytuacja rodzin wielodzietnych na przykładzie miasta PoznaŞnia

Sylwester Białowąs, Oszczędzanie w wielkomiejskich gospodarstwach doŞmowych - oceny i preferencje

Aldona Żurek, Życie codzienne poznańskich rodzin