In deel 7 van deze 7-delige serie beschrijft de auteur de laatste periode van de Spaanse tijd in Amsterdam. Dit boek vormt de afsluiting van de ontwikkelingsfase van onze hoofdstad. Het begin van de 80-jarige oorlog, die de auteur 'de vrijheidsoorlog' noemt, wordt gedetailleerd beschreven: wie wist bijvoorbeeld dat er ook een zg. 4-jarige oorlog heeft gewoed, dat de Amsterdamse regering Spaansgezind was, en dat deze later werd afgezet en zich aansloot bij Oranje (de Alteratie, 1578) en dat dit grotendeels werd ingegeven door bedreigde handelsbelangen? Met dit deel sluit de auteur 'de oude tijd' van de Amsterdamse geschiedenis af. Hij hoopt de verdere geschiedenis ook te kunnen schrijven, maar dat is, helaas, nooit gebeurd.

Jan ter Gouw (1814-1894, onderwijzer) heeft zich als geen ander verdiept in de geschiedenis van Amsterdam. In zijn vrije tijd schreef hij vele boeken over zijn geliefde stad (sommige met Jacob van Lennep en soms onder het pseudoniem Joannis Aurelius), waarvoor hij minutieus archiefonderzoek deed. Hoewel Ter Gouw het 18e-eeuwse standaardwerk over de hoofdstad door Jan Wagenaar prijst, vindt hij toch dat hij 'van den grond af weêr beginnen' moet en 'vlijtiglijk' de stadsregisters moet lezen. Over deze zichzelf opgelegde 'reuzentaak' zegt Ter Gouw: 'geen andere prikkel heeft mij daartoe aangespoord dan de liefde tot mijne vaderstad'. De serie, geschreven tussen 1879 en 1891, beslaat 'den vroegsten tijd tot Junij 1578'.