Tom trzeci obejmuje XVI wiek i przedstawia początki renesansu,rozpowszechnianie się sztuki renesansowej w Polsce, manieryzm o orientacji włoskiej i niderlandzkiej, a także klasyczne, rodzime wersje manieryzmu.

Spis treści:
- Przedmowa
- Początki i wzorce, 1500-1540
- Rozpowszechnianie i przyswajanie nowej sztuki, 1540-1570
- Dwa manieryzmy i nurt rodzinny, 1570-1600
- Z barokiem w tle, 1600-1640
- Posłowie
- Tablica chronologiczna
- Bibliografia
- Indeks