Monografia poświęcona jest związkom twórczości architektonicznej i urbanistycznej z badaniami naukowymi oraz dydaktyką. Rozważany jest w niej problem istoty twórczości architektonicznej i cech tej działalności, pozwalających na uznanie jej za tożsamą z nauką.

W monografii omówiono przykłady badań przez projektowanie i badań ewaluacyjnych zaprojektowanych bądź zaprojektowanych dzieł architektonicznych i urbanistycznych. Pokazane są przykłady projektów (również studenckich), które mogą wpływać na rozwój myśli architektonicznej i nauki, a jednocześnie implementują współczesne zdobycze nauki z zakresu architektury i urbanistyki. Monografia dokumentuje też działalność Wydziału Architektury i osiągnięcia jej wybranych pracowników badawczo-dydaktycznych w początkach XXI wieku. Prezentuje najnowsze poglądy na środowisko zbudowane i priorytety projektowania współczesnych miast.