Podczas drugiej wojny światowej w szeregach alianckich walczyło niemal milion żołnierzy Żydów. W okupowanych przez Niemcy krajach Europy Żydzi stawiali opór zbrojny – do jego najbardziej bohaterskich aktów należą powstania w gettach i nazistowskich obozach zagłady. Wielu Żydów uczestniczyło w walce konspiracyjnej, zwłaszcza francuskiej Résistance oraz partyzantce sowieckiej. Nie mniej ważne, a jednocześnie wymagające heroizmu, były różne przejawy podejmowanego przez Żydów zorganizowanego i indywidualnego oporu cywilnego. Świadczyły o ich odwadze, determinacji i sprawczości w obliczu śmiertelnego zagrożenia. Przedstawiając różne, czasem mało znane, formy wkładu Żydów w walkę z Niemcami i ich oporu wobec nazistowskiej polityki zagłady, niniejsza książka zaprzecza wciąż pokutującemu stereotypowi żydowskiej bierności.

Dzisiaj wiemy, że los 95 procent Żydów przebywających pod okupacją niemiecką – niezależnie od tego, czy byli w Łodzi, w Warszawie, na wschodzie, czy jeszcze gdzieś indziej – był taki sam. Z dzisiejszej perspektywy rodzi się naturalne pytanie, czy warto było działać, skoro los i tak był przesądzony. Ale ci ludzie jeszcze wtedy nie wiedzieli, co się wydarzy. Dlatego spróbuję tutaj odtworzyć tok myślenia ówcześnie żyjących – jak wyobrażali sobie swoje możliwości i jak ja je widziałem, będąc w getcie łódzkim.
Marian Turski