Głównym celem monografii jest ukazanie mechanizmów kształtujących związki pomiędzy dochodami a aktywami w gospodarstwach rolnych w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej z uwzględnieniem kontekstu rozwoju zrównoważonego. Przeprowadzone badania pozwoliły pozytywnie zweryfikować hipotezę, że wraz z rozwojem gospodarstw rolnych i rosnącym znaczeniem funkcji środowiskowych i społecznych w rolnictwie związki pomiędzy dochodami i aktywami ulegają osłabieniu. Stwierdzono, że istnieją zależności pomiędzy dochodami a aktywami w gospodarstwach rolnych. Są to zależności o umiarkowanej sile wpływu, większej w przypadku gospodarstw rolnych z nowych krajów członkowskich, a więc z regionów o słabiej rozwiniętym rolnictwie. Jednocześnie związki te są stopniowo coraz słabsze, a dynamika wartości aktywów jest większa niż dochodów. Przyczyną tych procesów jest wzrost znaczenia funkcji środowiskowych i społecznych rolnictwa. Następuje to poprzez ewolucję instrumentów wspólnej polityki rolnej UE. W konsekwencji następuje oderwanie cen ziemi od jej produktywności i tym samym samoistna akumulacja aktywów. Jednocześnie składniki aktywów gospodarstw rolnych coraz bardziej mają charakter nieprodukcyjny ze względu na konieczność zapewnienia wyższych wymagań w zakresie dobrostanu środowiska, jak i zwierząt (np. zasady cross-compliance). W konsekwencji wzrost wartości aktywów nie objawia się w dochodach rolniczych. Poruszane zagadnienia odnoszą się to teorii ekonomii rolnej, kapitału, jak i zrównoważonego rozwoju. W literaturze przedmiotu bezpośrednio odwoływano się do tych procesów w rolnictwie rzadko, zwłaszcza w kontekście zrównoważonego rozwoju.
Wstęp
Rozdział 1
Teoretyczne ramy rozważań w zakresie związków pomiędzy dochodami a aktywami
1.1. Gromadzenie majątku jako proces ekonomiczny
1.2. Kontekst makroekonomiczny
1.3. Zagadnienie kapitalizacji subsydiów w rolnictwie
1.4. Czynniki wytwórcze w procesie akumulacji majątku i kreacji dochodów
1.5. Umiejscowienie badań w nurtach myśli ekonomicznej
Rozdział 2
Modele rozwoju gospodarstw rolnych
2.1. Gospodarstwa tradycyjne
2.2. Gospodarstwa industrialne
2.3. Gospodarstwa zrównoważone
2.4. Gospodarstwa ekologiczne
2.5. Kierunki zmian modeli rozwojowych gospodarstw rolnych
Rozdział 3
Sytuacja majątkowa i dochodowa w gospodarstwach rolnych
3.1. Aktywa oraz akumulacja
3.2. Inwestycje
3.3. Dochody
3.4. Dynamika dochodów i aktywów
3.5. Uwagi podsumowujące
Rozdział 4
Zagadnienia rozwoju zrównoważonego oraz celów funkcjonowania gospodarstw rolnych w kontekście dochodów i aktywów
4.1. Hierarchia celów funkcjonowania gospodarstw rolnych – przykład gospodarstw rolnych z Wielkopolski
4.2. Akumulacja majątku a zrównoważenie ekonomiczno-środowiskowe
4.3. Wymiar środowiskowy i społeczny funkcjonowania gospodarstw rolnych ze względu na dochody i aktywa – przykład gospodarstw rolnych z Wielkopolski
4.4. Uwagi podsumowujące
Rozdział 5
Związki pomiędzy dochodami i aktywami w gospodarstwach rolnych
5.1. Stopa zwrotu z kapitału
5.2. Zależności dla gospodarstw rolnych w krajach UE
5.3. Powiązania dla gospodarstw rolnych w Polsce
5.4. Uwagi podsumowujące
Zakończenie
Bibliografia
Aneks metodyczno-empiryczny
Spis tabel
Spis rysunków
Income and assets in agricultural holdings in Poland in comparison with European
Union countries (Summary)