Pochodził ze zasymilowanej rodziny żydowskiej. Był urzędnikiem ubezpieczeniowym w Pradze. Za życia prawie nie znany, już w latach 30. jego twórczość była tłumaczona na języki obce; po II wojnie światowej został uznany za jednego z największych prozaików współczesności; wywarł ogromny wpływ na rozwój literatury powieściowej. Życie pisarza, zdeterminowane przez władczą osobowość ojca, nie lubianą pracę, pogłębiającą się gruźlicę oraz problemy uczuciowe, wpłynęło w decydujący sposób na tonację jego utworów, będących wieloznacznymi przypowieściami na temat kondycji psychicznej współczesnego człowieka. Kafka odrzucił tradycyjne konwencje prozy: opisowość i fabułę, wprowadził do epiki wieloznaczne, paraboliczne obrazy, stworzył w powieściach model sytuacji (nazywanej często „kafkowską”), której istotą jest konflikt jednostki (urzędnika) z anonimową, nadrzędną wobec niej instancją (instytucja sądu, zarząd zamku). Bohaterem jego prozy jest człowiek skazany na udrękę samotności i poczucia winy. Zniewolona jednostka nie jest w stanie zgłębić w drodze racjonalnych dociekań zasad działania zhierarchizowanej, wszechogarniającej struktury; groteskowa deformacja rzeczywistych sytuacji, wieloznaczne paraboliczne obrazy odzwierciedlają funkcjonowanie świadomości człowieka zagubionego w nieprzychylnym świecie. Za życia Kafki ukazały się nowele: Wyrok, Przemiana (obie 1916), cykl Lekarz wiejski, Kolonia karna (obie 1919), Głodomór (1924), wydanie polskie łączne w zbiorze Wyrok (1957); pozostałe utwory Kafki ogłosił jego przyjaciel M. Brod; powieści — Proces (1925, wydanie polskie 1936), Zamek (1926, wydanie polskie 1958) i Ameryka (1927, wydanie polskie 1967), opowiadania, aforyzmy i przypowieści (wybory polskie: Nowele i miniatury 1961, Osiem notatników 1995); proza intymna: Dzienniki 1910–1923 (1954, wydanie polskie 1961), Listy do Mileny (1952, wydanie polskie 1959), Listy do Felicji (1967, wydanie polskie 1976); wybór polski Powieści i nowele (t. 1–2 1994).